Kalıpçılıkta Ekonominin Yükseltilmesi

Ekonominin yükseltilmesi için aşağıdaki noktalara dikkat ediniz:

a. Uygun kalıbı seçiniz

b. Amaca uygun gereç kullanınız

c. Kullandığınız gereçten gerektiği kadar faydalanınız

1. Kalıp

Kalıbın seçilmesi önce kullanılacak gerecin cinsine, kalınlığına,istenilen toleransa, işleme şekline ve istenilen yapım miktarına göre düşünülür. Bir parçanın birkaç işlemde yapılması gerekiyorsa , bir kombine kalıpla işi halletme yönüne gitmelidir. Durum gerektiriyorsa, kesme işlemini bir veya birkaç kalıpla yapmak da düşünülebilir.

2. Uygun gereçlerin kullanılması

Erkek ve dişi plaka avadanlık çeliğinden yapılır. Yapım miktarı az, şekil kolaysa, ucuz karbonlu çelik kullanılabilir. Miktar çok ve şartlar büyükse, sertliği daha dayanıklı karışımlı çeliklerin kullanılması tercih edilmelidir.

3. Gereçten faydalanma

İşlenmekte olan gerecin ekonomik kullanılması yükseltmek için, firaların mümkün olduğu kadar küçük tutulması gerekir.

Kesimbaşı firası: Bir öne alınmış yan kesici veya kesim dayanağı kullanılarak giderilebilir. Buna göre her kesim işlemi için bir dayanak gereklidir.

Sonparça firası: Geri alınmış bir yan kesici ile giderilebilir. Bir öne bir de geri alınmış yan kesici kullanmak suretiyle hem kesim hem başı hem de son parça firaları ortadan kaldırılabilir. Fakat bu halde elde edilen faydalanmanın kenar firasının yükselmesine yararlı olup olmayacağının hesaplanması gerekir.

Plakadan geri kalanı: Bandlar plakadan geçilecekse, mümkün olduğu kadar uzunlamasına kesmeli. Böylece daha az sayıda band çıkar fakat her band daha uzundur. Bu  durumda plaka başına kesimbaşı ve son parça firaları azalır. Plaka bandlara bölünürken kenarda hiç fira vermezse idealdir. Bu yüzden birçok hallerde genişlemesine kesmek daha hesaplı olur.

Ara firalar: Ara genişliği b işlenen gerecin cinsine, kalınlığına ve band genişliğine bağlıdır. Ara genişliği için pratik bir kural madenler için kalınlık kadar olmasıdır.

Kenar firası b': Ara firası kadar veya ondan biraz daha geniş seçilmelidir. Son duruma bilhassa ince saçlarla çalışırken dikkat edilmeli; zira kesme basıncı dolayıciyle kenarlar ondüle olabilir ve gerecin itilmesini zorlaştırır. Kenar firası bandın her iki tarafında eşit olmalıdır. Bu eşit olmazsa bandın bükülmesi ihtimali vardır ki; bu da bilhassa çok türlü operasyonlarda zorluklar doğurur.  Kesimin eşit dağılmadığı haller müstesnadır.

Form firaları: Bu firalar parçanın şekline ve bandtaki tertibine bağlıdır. Yüzde olarak en büyük firayı bunlar teşkil ederler ve gayri müsait hallerde %50 kadar olabilirler. Bu gereç zayiatını genellikler %20 ila 30 hesaplamak gerekir.

Firasız kesim: Kaliblenmiş band halindeki gerecin işlenmesinde kullanılır ve gereç ekonomisi bakımından idealdir. Fakat kesilen parçanın şeklinin bir evveline intibak edebilecek nitelik taşıması şarttır. Bu hal çok az şekiller için bahis konusudur. Bu gibi presleme işlerinde kesim yüzeyi ve gereç hassaslığı nisbeten azdır ve genellikle ayrıca bir kaliblereme operasyonuna ihtiyaç gösterir. Bundan başka, parçada kesimden sonra meydana gelen çapak bir tarafta yukarı diğer tarafta aşağı yönelmiştir.